NGẠ QUỶ

Bình minh. Tiếng chim hót trước nhà tôi. Vừng sáng ửng hiện từ phương đông. Những áng mây pha đen mờ, tan biến. Chỉ còn những vệt mơ hồ, lẫn vào nền trời xanh mênh mông.

Đầu óc tôi trống rỗng, khoảnh khắc này thánh thiện nhất trong ngày của tôi. Tia nắng đầu tiên chiếu thẳng vào mặt, tôi nhíu mày, thở hắt ra. Người đàn ông che mặt bằng chiếc khăn đã cũ, loang lổ không nhìn ra màu gì. Đôi mắt trắng dã nhìn tôi, e dè co rúm người lại. Ông hai Miên.

Ông tốt nghiệp sư phạm loại ưu, tiến sĩ về phân tâm học. Phân tâm học (Psychoanalysis) là tập hợp những lý thuyết và phương pháp tâm lý học có mục đích tìm hiểu những mối quan hệ vô thức của con người qua tiến trình liên tưởng. Nó được khởi thảo bởi Sigmund Freud. Phân tâm học chuyên sâu nghiên cứu về con người. Chia bản năng con người ra làm ba phần: cái ấy, cái tôi và cái siêu tôi. Trong đó con người luôn bị chi phối bởi bản năng tính dục và mọi hoạt động của con người đều nhằm thỏa mãn hoặc ức chế nhu cầu đó.

Ông thường đến trước nhà tôi, nghêu ngao những bài thơ, những triết lý chưa ai từng nghe. Họ nghĩ ông “ngộ chữ”, ứng khẩu. Nhưng niêm luật, đúng vần chuẩn đối. Không ai dám nói ông điên.

Mặt trời lên cao. Ông tỉnh toạ hướng về mặt trời, ngữa mặt nhìn vầng dương chói lọi. Đôi mắt ông trắng dã, chắp hai tay lên đầu, như kính ngưỡng đấng quyền năng kỳ bí.

Ông chào tôi, trước khi tôi kịp cúi đầu chào ông. Tôi mời ông chén trà, ông đưa lên mũi, hai vành mũi giật giật, nắm lấy bình trà đổ hắt ra sân. Ông đưa tay khoát khoát, rồi lần tìm chai nước. Nước mưa, đã trữ trong lu lâu ngày, từ miền Long An quê ông. Ông cẩn thận tráng bình trà, lấy trà của ông, tự pha mời tôi. Ông không sợ mất lòng tôi.

Ông như người cõi trên, ông tự nhiên nâng ly trà nhấp giọng, ngâm nga:

Nguyệt lạc ô đề sương mãn thiên

Giang phong ngư hỏa đối sầu miên

Cô Tô thành ngoại Hàn San tự

Dạ bán chung thanh đáo khách thuyền

Dịch

Trăng tà chiếc quạ kêu sương

Lửa chài cây bến sầu vương giấc hồ

Thuyền ai đậu bến Cô Tô

Nửa đêm nghe tiếng chuông chùa Hàn San

(Bản dịch của Nguyễn Hàm Ninh)

Nghe tiếng còi hụ khẩn thiết inh ỏi. Ông co rúm người lại, run lẩy bẩy. Tôi vội ôm hai vai ông. Nhưng chỉ thoáng qua thôi, mắt ông ngời sáng đăm đăm nhìn tôi:

- Cậu biết “ngạ quỷ”(1) không? Tôi con nhà Phật, ông hỏi nhầm người. Nhưng tôi lễ phép, gật đầu. Ông hét to:

- Ngạ quỷ, ngạ quỷ !

Ông vơ vội khăn trùm mặt. Tôi hoang mang lẫn tự ái:

- Tôi ?

Ông lắc đầu như lên đồng, hé miêng hôi rình, hôn tôi chùn chụt. Rồi thong thả buông lời:

- Thời này âm thịnh dương suy, ngạ quỷ hiu hiu tự đắc, nghênh ngang.

Ông thì thầm như không muốn tôi nghe:

- Mạt Pháp, Mạt Pháp !

Ông giân dữ xô ghế đứng dậy, không quên lấy chai nước mưa và gói trà của ông. Nhưng không thèm nhìn tôi.

Nguyễn Châu

(1) Từ xa xưa, Phật giáo đã quan niệm con người có hai phần một phần hồn và một phần xác. Khi chết đi, phần hồn vẫn tồn tại nhưng mỗi người sẽ được đầu thai thành kiếp khác hay phải thành quỷ đói (ngạ quỷ) quấy nhiễu dương gian, tùy vào những việc làm của người đó khi còn sống.