MÙA XUÂN NGOÀI KHUNG CỬA

     Lão Tâm lẩm nhẩm:”Giáp Ất Bính Đinh Mậu…”. Năm Mậu Tuất sắp đến, lão 61. Lục thập nhi nhĩ thuận, nhưng sao lão nghe chuyện gì cũng trái tai, gai mắt. Tuổi này rồi, đúng ra, khi nhìn hay nghe thấy điều gì, người ta không những không cảm thấy chướng, mà còn hiểu thấu ngay mọi lẽ. Lão cũng  có học, thấm nhuần đạo đức, kiến văn, kinh nghiệm phong phú cuộc sống. Không nhẽ…

     Hình như bây giờ cái gì cũng ngược đời. Thằng ranh con rú ga ầm ầm, lão hoảng hồn nép vào lề đường, hắn còn quay lại cười rú lên, kèm theo:”Đồ già dịch!”.

     Lão đâm ra nghi ngờ cả lời nói, ngôn ngữ hàm chứa ý nghĩa tệ hại chưa từng có:“Lão khốt này hay nhỉ! Già khọm chưa đủ lớn”. Lão rụt rè, xưa nay lão học đạo thánh hiền: “Nhẫn nhất thời phong bình lãng tĩnh/ Thoái nhất bộ hải khoát thiên không” (Nhịn được cái nóng nhất thời thì gió lặng sóng yên/ Lùi lại một bước nhường người thì biển trời bát ngát). Nhưng mặt lão Tâm phừng phừng, ngao ngán thế sự, nhân tâm. Lão muốn chửi. Bỗng dưng lão sợ con người.

     Ông Sâm nhìn lão thương hại:

-         Tụi mình đúng là Khốt-ta-bít - cổ hủ, lạc hậu quá

 rồi!

……….

     Tiết lập đông, khí trời se lạnh nhưng khô hanh, lá bàng chuyển sang màu vàng nâu, ửng đỏ. Hai ông già như hai cây bàng già cô đơn, trong sân trường trống vắng, càng hiu quạnh hơn với phố phường nhộn nhịp, đông vui. Những “vật thể” phô trương ngồn ngộn, những tượng đài vô tri nhìn xuống dòng đời không cảm xúc. Những công trình công ích bị lạm dụng, cả lũ hân hoan hút cạn dòng máu nóng hổi rỉ ra từ “vật thể”.

-         Ông thấy ít ai quan tâm đến phi vật thể không?

Giá trị lịch sủ, văn hóa, khoa học, tiếng nói, chữ viết, tác phẩm nghệ thuật, khoa học, ngữ văn, nghề thủ công, y dược học cổ truyền... Vì văn hoá không có máu!.

     Từ bệnh viện, những dây truyền, xilanh tái chế thành ống hút, thìa nhựa, hộp sữa chua… Thịt, cá, tôm, rau không còn sạch như xưa. Tội lắm ông ơi! Dân nghèo chỉ chết thôi. Những thằng có quyền hành, cố tình đui, “Đa kim ngân phá luật lệ” mất rồi!

     Ông Sâm buông lời như sấm sét, lão Tâm giật nẩy mình. Người thông tuệ như ông, còn mù mờ với những thông tin sống chết như chơi, huống gì bà con quanh ông đầu tắt mặt tối, sớm hôm mưu sinh trong môi trường nhiễm độc, bể khổ đời người?

    Thiện ác không còn lằn ranh. Khái niệm tâm linh nhắm  vào lợi lộc, cầu vinh. Không quá khứ vị lai, lương tâm bị thui chột giữa bộn bề dối gian, ma mị.

     Cơn mưa rả rích buồn nẫu ruột. Bầu trời trắng đục màu sương. Con chim lẻ loi ẩn mình trong ngọn cây rậm lá, tiếng kêu chim chíp mơ hồ gợi lão Tâm nhớ về một thời không xa lắm, một làng quê...

…….

     Bà Tám – mẹ lão, khoan thai nhai trầu, đôi môi cắn chỉ, hai tay khoanh đầu gối, nhìn ra ngoài đồng mênh mông xanh màu lúa, chìm trong mưa giăng. Cơn mưa như rơi từng hạt, tiếng mưa rơi như nhặt như khoan, như gieo vào lòng người nỗi nhớ nhung không tên, không họ.

     Những con cá rô nhảy rồn rột, khi chiếc lờ được nhấc  lên. Màu xanh đen thân cá với hàng vi xoè đẹp mắt. Chiếc đũa tre vót nhọn, xuyên dọc. Mùi thơm toả ra trên bếp than rực lửa, chén nước mắm gừng với cơm lúa mới.

     Bà Tám vén cao ống quần, vác cuốc ra đồng, chiếc tơi lá không đủ che thân. Bà quay nhìn lão:

-         Mẹ bứt mấy cọng bông súng, về luộc con ăn. Nồi

cá kho lá gừng treo trên giàn, ăn rồi đi học!

     Tiếng chim non chíp chíp đầu hồi, căn nhà tranh của hai mẹ con lão trơ vơ trên gò giữa đồng, dưới cây trâm già. Bà Tám không chồng mà chửa. Làng phạt vạ, may không cạo trọc bôi vôi. Bà tảo tần sớm hôm, nuôi lão nên người.

…….

     Lão Tâm nhẹ nhàng đi vào chỗ mẹ nằm. Bà Tám đã gần tám mươi, nhưng minh mẫn, da dẻ hồng hào. Lão quỳ xuống bên mẹ, cầm tay đưa lên môi hôn, giọt nước ứa ra từ khoé mắt bà. Mãi gần mười năm trở lại đây, lão khuyên mãi bà mới chịu ra thành phố sống với gia đình lão. Nhưng hình như bà không vui, bà chỉ thích sống với luống rau, vườn cà, con gà, con vịt… nơi quê nhà nghèo khổ của bà.

     Lão ngạc nhiên thấy mẹ lật gối, lấy thư mời của hội người cao tuổi. Có lẽ hội chuẩn bị làm lễ thượng thọ, nhưng không. Thư mời dự hội thảo của các chuyên gia nước ngoài về sức khoẻ của các cụ. Ơn trời, chưa chắc con cháu lo được thế này. Lão dìu mẹ dậy, chải tóc cho bà, chiếc áo lụa màu mỡ gà từ ngày mua về, bà chưa mặc lần nào. Lão sung sướng đi chầm chậm bên mẹ như thời còn thơ ấu, nhưng tâm trạng hân hoan, hãnh diện vì mẹ.

     Lướt qua danh sách các loại thuốc, thực phẩm chức năng dành cho người lớn tuổi. Toàn thuốc quý, nhưng mua một, tặng một. Lão Tâm nhẩm số tiền mang theo, cô phiên dịch nhanh nhẹn:

-         Bác chỉ cần ký vào, cháu sẽ giúp bác!

     Người đâu mà xinh đẹp và lịch sự quá thể!

     Cháu nội ôm túi thuốc, nhìn bà trìu mến:

-         Bà sướng nhé. Bà khoẻ hơn, cháu sẽ đưa bà về

quê!

     Bà tiếc tiền,  nhưng lòng rộn rã niềm vui, vì sự hiếu thảo của con cháu.

     Cô mân mê từng hộp thuốc, bỗng tái mặt:

-         Thuốc quá date bố ơi!

     Lão vội lấy kính, mặt nghệch ra. Lão Tâm dắt tay con gái ra ngoài hiên:

-         Đừng nói với bà con nhé!

     Ông vội bỏ vào thùng rác, may mà bà nặng tai không nghe.

-         Một lũ khốn nạn, đem ngôn từ bác ái, toa rập lừa

đảo những kẻ bần cùng. Một lũ vô lương tâm, sâu mọt làm người, một lũ…

      Ông Sâm nghe qua giận dữ, tuôn ra những lời chửi rủa. Nhưng ông ngắt ngứ, không còn từ nào tệ hơn để diễn đạt sự uất ức trong ông.

……..

      Bà cụ Tám nghe thoảng thoảng mùi trầm hương, không gian vắng lặng. Thời khắc giao thừa mãi thiêng liêng đối với bà, năm mới sẽ mang lại hạnh phúc, lòng tin yêu, niềm hy vọng thái hoà. Những lo âu, phiền muộn, bất hạnh của gia đình bà, của nhân gian sẽ rời xa, tan chìm theo năm cũ.

     Bàn thờ không di ảnh, không biết ai đã sinh ra bà. Bà chỉ nhớ mơ hồ cô nhi viện H. với bóng dáng các dì phước nghiêm khắc, đã dày công nuôi dưỡng. Hơn mười tuổi, bà trốn ra ngoài lang thang đầu đường xó chợ. Sau hiệp định Genève, bước chân vô định đưa bà đến một miền quê lạ hoắc. Ngày làm thuê, đêm về ngủ góc miếu Thần hoàng. Một đêm mưa gió bão bùng, sét đánh tan hoang cây đa già bên miếu, bà bị cưỡng hiếp bởi người đàn ông không rõ mặt.

     Gương mặt lão khôi ngô, người ta gọi lão là đứa con rơi của Thần hoàng. Những bà mẹ đôn hậu, đùm bọc mẹ con lão như người thân máu mủ. Kỷ niệm thời ấu thơ, nơi bà cụ Tám nhận làm quê ngoại, vương vấn mãi trong lòng lão khôn nguôi.

      Trên mảng tường dọc phòng khách, lão Tâm treo bức tranh khổ lớn, phong cảnh đồng quê, hai con trâu nhởn nhơ gặm cỏ. Xa xa, đàn cò trắng tung cánh la đà, hàng cau trước căn nhà tranh đơn sơ, đổ bóng mỏng manh theo ánh nắng ráng đỏ còn sót lại của hoàng hôn. Lão Tâm nhờ hoạ sĩ vẽ thêm cây trâm già, bầy gà để mẹ nhìn đỡ nhớ.

……..

     Năm cũ sắp qua. Mùa xuân chỉ gieo vào lòng lão nỗi bất an. Tết Mậu Thân năm nào đã ghi dấu ấn tang thương trong lòng lão. Năm Đinh Dậu - 157 các châu quận Cửu Chân và Nhật Nam khởi nghĩa dưới sự lãnh đạo của Chu Đạt, đánh chiếm các thành ấp, làm tan rã chính quyền đô hộ của nhà Hán. Năm Đinh Dậu – 1837, vua Minh Mạng sai người đóng 10 bài gỗ trên đảo Hoàng Sa, đổi tên nước ta là Đại Nam. Quyết giữ toàn vẹn giang sơn cha ông để lại.

     Lão nhớ năm Mậu Tuất (938), Ngô Quyền giết tên nội phản Kiều Công Tiễn và đại thắng quân Nam Hán trên sông Bạch Đằng. Khởi nghĩa Lam Sơn, năm Mậu Tuất (1418), quân Minh đánh úp, Lê Lợi rút quân về Chí Linh. Quân Minh cướp các loại sách quí, ngà voi, đồi mồi, trầm hương, vàng bạc… mang về.

     Thật hiếm triều đại nào có chính sách dùng người cởi mở, bao dung như thời kỳ nhà Mạc, không chỉ dám dùng người cựu triều thù địch, nhà Mạc còn trọng dụng cả những người từng theo địch trở về.

     Chính sách dùng người của nhà Mạc còn được đời sau ca ngợi. Sách “Vũ Trung tuỳ bút” của Phạm Đình Hổ  cuối thời Lê trung hưng ghi: "cái đức chính của thời Minh Đức (niên hiệu của Mạc Thái Tổ) và Đại Chính (niên hiệu của Mạc Thái Tông) nhà Mạc vẫn còn cố kết ở lòng người chưa quên. Vậy nên thời vận đã về nhà Lê mà lòng người hướng theo nhà Mạc vẫn chưa hết...”.

     Tiếng chuông nhà thờ ngân vang trong đêm trừ tịch. Lão Tâm đã sống trọn một lục thập hoa giáp. Lão sẽ bắt đầu chu kỳ mới, nhưng nhân tâm suy đồi, bạo lực man trá lên ngôi đều do sự giáo dục lệch hướng mà ra, lòng lão u uẩn. Chính lão cũng thờ ơ, khiếp nhược, cam phận cho cuộc sống riêng mình, lão đang sám hối trước vong linh tiên tổ. Ngước nhìn những vì sao long lanh trên bầu trời xanh thăm thẳm, lão thành kính cầu mong năm mới, mưa thuận gió hoà, quốc thái dân an.