HỌC TRÒ TÔI

   Cuối thập niên 79, đầu những năm 80. Người tứ xứ tụ về từ miền trung xa xôi: Quảng Trị, Thừa Thiên, Quảng Nam, Đà Nẵng… Họ đã rời xa làng quê yêu dấu. Dù nơi chôn nhau cắt rốn, nhưng không thể dung thân. Tha phương cầu thực, rồi gặp nhau  nơi vùng đất hứa: Ngã ba Dầu Giây (Xã Bàu Hàm 2, Thống Nhất, Đồng Nai)

     Mùa mưa miền đông Nam bộ, chỉ thấy đất ba-dan nâu đỏ nhão nhoẹt. Những vườn chôm chôm, sầu riêng xơ xác. Cứ vào khoảng cuối thu, lá cao su chuyển từ  xanh sang vàng, rồi màu đỏ trước khi rụng. Đẹp và thơ mộng hơn rừng phong Bắc Âu.

“Người lên ngựa, kẻ chia bào

 Rừng phong thu đã nhuốm màu quan san”

(Kiều-Nguyễn Du)

     Những mái nhà tre lá, bên bìa rừng cao su. Ngã ba Dầu Giây – Giao lộ QL1A-QL20. Từ đây ngược hướng bắc về miền trung, Nha Trang, Đà Nẵng, Huế, cổ thành Quảng Trị, Quảng Bình… Hà Nội. Ngược lại, Hưng Lộc, Trảng Bom, Hố Nai, Biên Hoà, Saigon. Ai về Đà Lạt, Lâm Đồng,Tây nguyên theo QL.20.

     Rừng cao su trơ cành, xếp hàng thẳng tắp. Mùa cao su lá rụng là mùa cảm sốt, chưa hết mùa mưa. Nhưng cũng là mùa tựu trường. Học trò tôi, từ ấp Nguyễn Thái Học, Phan Bội Châu, Ngô Quyền, 97, Gia Nhan... Những đứa trẻ ngơ ngác, chân không dép, theo đường mòn băng ngang rừng cao su. Những chiếc xe đạp trơ khung, bùn đất đỏ bám đầy hai bánh xe lăn trượt. Em nhịn ăn sáng, buổi sáng chẳng có gì ăn. Cha mẹ đã ra lô cao su từ sớm.

     Tuổi mười hai, mười ba thay cha mẹ. Đi chợ, nấu ăn, ru em… đi học. Học trò tôi không có khai sinh, không hộ khẩu. Gia tài cỏn con, đã tôi tuột. Từ ngày di tản.

      Tiếng còi lê thê của nông trường cao su Dầu Giây, bật dậy những đôi vai còm cỏi. Mủ cao su theo vết cạo chầm chậm ứa, nhỏ từng giọt âm thầm, như những giọt nước mắt thời bỉ cực.

     Những gia đình một thời đã sống nơi “Quê hương tôi nghèo lắm ai ơi, mùa đông thiếu áo hè thời thiếu ăn”, nhưng an bình, thắm đượm tình người. Chiến tranh đã đi qua, lại ngậm ngùi giã từ. Đến những nơi còn đầy bom mìn, lạ lẫm. Mưu sinh bằng nghề làm rẫy, phu cao su như thời Pháp thuộc:

Đem thân đổi mấy đồng xu
Thịt xương vùi gốc cao su mấy tầng

     Rừng cao su ra lộc non, sau mùa đông trụi lá. Báo hiệu mùa xuân ấm áp, cũng chớm sang mùa khô. Dọc hai bên đường, hoa đào hoang tím nhạt, lung linh trong gió.

     Từ phương trời xa ngái. Sau bao năm lưu lạc, các em đã về họp mặt bên nhau. Gợi nhớ trong tôi, một thời nghĩa tình ấm áp. Thầy chỉ có chút vốn liếng trong đầu. Thầy chẳng có gì để cho.