THÍM TÔI

    Chú thím tôi, như bao nhiêu người nông dân chất phác khác ở quê tôi. Không đẩy đưa, không biết khách sáo là gì. Tới bữa không ăn, thì cũng “en không en tét đèn đi ngủ” là xong.

    Thằng Mẹo, con chú. Nhỏ hơn tôi một tuổi. Làng tôi có tục gọi cha mẹ theo tên đứa con đầu lòng. Cha mẹ tôi gọi là lão, mụ Dần. Chú thím tôi, gọi chú thím Mẹo. Riết rồi tôi cũng không biết tên thật của chú thím tôi là gì.

    Cha mẹ tôi ở xa – tôi ở với ông bà nội. Đất hương hoả giao cho chú canh tác, lấy hoa lợi cúng giổ, chạp mả hằng năm. Nhà chú đơn sơ, tre bụi sau nhà, rạ sau mùa gặt. Hầu như các vật dụng tre, gỗ trong nhà đều do chú làm, từ cái chõng (giường tre), cái mành mành, cái bồ (đan dày bằng tre, hình tròn, đựng lúa), phên (cót) dựng quanh nhà, trét cứt trâu phơi khô, cái sọt tre, đòn gánh…

   Có khi hơn mười ngày, thím mới quảy gánh đi chợ. Cõng theo vài con gà, trái bí, trái mít xuống chợ huyện, mua về các thứ cần dùng. Những đứa con chú tôi, cứ vô tư ra đời. Ba năm hai đứa. Từ thằng Mẹo, con Tỵ, con Hà, bé lớn, bé nhỏ, thằng Hợi anh, thằng Hợi em (hai đứa sinh đôi). Ông nội tôi trầm ngâm : “tam nam bất phú, bay ráng đẻ thêm một thằng hay con chi cũng được. Bốn thằng thì tứ hổ, năm con thì ngũ long công chúa, bay mới phát ”. Đến ngày ông nội tôi quy tiên, chú tôi vẫn nghèo. Ngày càng nghèo hơn xưa.

    Thằng Mẹo xong tiểu học, thi vô trường công lập hỏng. Chú nói: “Văn chương chữ nghĩa chẳng hay, trở về làng cũ học cày cho xong”. Không có thằng Mẹo cặp kè đến trường, không có thằng bặm trợn là nó, hay bênh vực tôi. Tôi năn nỉ ông nội cho nó đi học, ông nội la chú quá trời. Ông nói :”Học dã hảo ? Bất học dã hảo ? Học giả như hoà như đạo, bất học giả như cảo như thảo” (Học là tốt hay không học là tốt, kẻ có học như lúa như thóc, kẻ không học như rác như cỏ - Khuyến học).

     Chưa bao giờ tôi thấy chú thím to tíếng với nhau, tôi tò mò rình chú có hôn thím, như cha mẹ tôi không. Tôi thấy hai người ngủ riêng hai chỏng mà sao…

     Dù hôn, nhưng cha mẹ tôi hay to tiếng với nhau, ông bà nội thở dài. Ông nói:”hai trái tim xa nhau quá, nên phải nói to mới nghe”.

    Rồi một ngày bà nội tôi đau nặng, thím tôi tất tả chăm sóc, thuốc men. Có những đêm rất khuya, bà nội trở mình rên rẩm, đã thấy thím. Tôi không biết thím ngủ lúc nào?

    Ông nội nhắn cha mẹ tôi về. Cha vào buồng, cầm tay bà nội, nhìn quanh, rồi la lối om sòm: “Thím làm gì không lau rửa cho mẹ? Hôi quá, đau nhẹ cũng thành nặng!”. Thím tôi rơm rớm nước mắt, bụm mặt, chạy ra sau hè.

    Cha mẹ tôi lấy tiền đưa cho ông nội, ông nội không cầm. Rồi cha mẹ tôi lại đi.

    Mấy ngày sau, bà nội tôi qua đời.