KHAI TÂM

     Người ta cho rằng ông Ngạn đa nhân cách. Ông trầm ngâm, ít nói chỗ đông người. Nhưng ông hoạt bát hẳn lên trong nhóm bạn ông. Ông có cảm giác họ là ông. Tâm hồn ông hoà quyện vào tâm hồn họ, ông không sợ vạ miệng. Thời buổi này không dễ, để giao du.

     Sáng nay bầu trời đục câm. Mặt trời chỉ còn là quầng sáng dịu, như bóng đèn neon bọc thêm giấy trắng mờ. Đầu óc ông trống rỗng và ông hân hoan buông bỏ được những âu lo, đã đè nặng trong lòng ông bấy lâu nay.

     Một lần tình cờ, ông gặp thầy Thông Huyền. Ngôi chùa khiêm tốn nằm trong rừng thông thưa thớt lá. Cảnh trí đìu hiu như dìm sâu thêm sự cô đơn trong ông.

     Ấn tượng đầu tiên, thầy Thông Huyền không phải là bậc chân tu. Sân chùa sạch bong dưới cội bồ đề, nhưng trong chánh điện không có bóng dáng đức Phật chí tôn.

     Thầy Thông Huyền chắp tay, cúi đầu chào khách. Ông đáp lễ, đi theo thầy vào hậu liêu. Ấm trà đất nung đang bốc khói, dường như thầy biết trước có khách. Khung cảnh đơn sơ, ông không tin có chánh pháp nơi này. Nhìn ánh mắt ông, thầy hình như đoán biết tâm trạng của ông. Thầy Thông Huyền thong thả:

-         Đứng trước vũ trụ huyền bí bao la, không ai mất đức tin hoàn toàn. Hãy để cho tiếng lương tâm vang lên, thì đức tin sẽ ló dạng. Sự hiện hữu của Trời là nhờ kinh nghiệm trong cuộc sống, chớ không phải nhờ từ bên ngoài hay nhờ lý luận. Rõ ràng nhất là khi công lý loài người vắng bóng thì động lòng Trời, ta sẽ thấy sự diệu hữu của Ngài. "Có lắm người tưởng rằng ta phải thấy Trời y như Trời đứng bên này, còn ta đứng bên kia, đâu phải vậy. Trời với tôi chỉ là một động tác thấy Trời của tôi" (Eckhart).

     Ông Ngạn ngạc nhiên, sửa lại tư thế, hướng về thầy Thông Huyền. Từ ngoài cổng, thấp thoáng bóng dáng người phụ nữ, tay ôm bó hoa xăm xăm bước vào. Thầy Thông Huyền ngồi lặng thinh. Người đàn bà ngước nhìn và cúi đầu chào ông Ngạn. Cả ba im lặng.

     Hoa được cắm vào bình, đặt giữa bàn. Người phụ nữ tự nhiên lấy ghế ngồi xen giữa hai người.

     Không gian như lắng đọng, tiếng thạch sùng chắt lưỡi rồi bất ngờ rơi xuống trước mặt ông Ngạn. “- Điềm lành, thiện tai thiện tai” Người đàn bà buột miệng.

     Thầy Thông Huyền mỉm cười, quay sang chỉ tay về hướng người phụ nữ:“- Cô Giang, tiến sĩ ngôn ngữ học. Người Đài Loan”.

     Ông Ngạn đứng lên, tự giới thiệu về mình và nói thêm: Tôi, thầy giáo về hưu. Cô Giang gật đầu chào ông Ngạn và nhìn thầy Thông Huyền, không biểu lộ cảm xúc gì.

     Hơn hai phần ba cuộc đời, ông Ngạn say mê lý tưởng đại đồng. Mơ ngày nào đó cả thế giới chung một nhà, không phân biệt quốc gia hay chủng tộc. Trong đó, khắp mọi nơi đều hòa bình, an lạc, mọi người đều bình đẳng, không còn phân biệt chủng tộc, quốc gia, xem nhau như anh em một nhà.

     Cô Giang ngước nhìn ông Ngạn. Chậm rãi buông lời:"- Dường như cái lý tưởng tiến bộ càng mập mờ bao nhiêu thì càng có sức mạnh được nhiều người tin tưởng bấy nhiêu". Thêm vào đó, G.Monod Herzen nhận xét : "Sự tổng hợp Đông phương và Tây phương, nền tảng của sự thuần nhất loài người là một vấn đề sinh tử, có lẽ là vấn đề khẩn thiết nhất của thời đại" (La Synthèse Orient, base de l'unite humaine, est une nécessité vitale, probablement la plus immédiatement nécessaire à notre époque) (Confluences Orient-Occident, France Asie N0100)

     Cơn gió lướt ngang đồi thông vi vu, tiếng gà gáy xa xôi vọng lại, hơi xao động không gian tịch mịch. Thầy Thông Huyền nhìn chiếc lá bay vòng vèo, rồi đáp nhẹ trên mái tóc cô Giang.

-         Lá bay không tự lá bay. Sự tác động của tha nhân khiến ta không còn là ta. Vậy ta không phải là ta.

     Ông Ngạn ngơ ngác. Mỗi lời nói của thầy Thông Huyền hình như nói với riêng ông.“- Thầy về được bao lâu?”. Cô Giang tiếp lời.

     Thầy Thông Huyền tu học tại Học viện Phật giáo Theravada, trực thuộc Đại học Phật giáo Lâm Tỳ Ni, Nepal. Hành trạng của thầy từ Á sang Âu. Không ai biết thầy đi đâu, về đâu.

     Ông Ngạn thầm nghĩ mình quá u mê. Áng mây tự phụ, ngu si che khuất đỉnh Thái Sơn lồ lộ. Nhan nhản quanh ông, nhiều kẻ lấy Phật giáo làm nghề sinh sống, lừa đảo, gây ra tình trạng mê tín trong dân gian, dưới các hình thức: cầu siêu, cầu an, cúng sao giải hạn, xem ngày giờ tốt xấu, đốt tiền vàng mã, tụng kinh trị bệnh, trừ tà giải ách, bắt quỉ, trừ ma, yểm bùa...

     “- Ðạo Phật chỉ dành riêng cho những người ít muốn, biết đủ, siêng năng, trú niệm, thiền định, thiện tuệ, không hý luận. Ngược lại, không nên đi tu”. Cô Giang mắt lim dim, chánh niệm.

     Cô Giang, từ cô gái nghèo huyện Liên Giang, gốc thổ dân Đài Loan. Dùng ngôn ngữ Nam Đảo, tương ứng tiếng Phúc Kiến và Phù Tiên.. Do ảnh hưởng từ quá trình di dân, tín ngưỡng Phật giáo và Đạo giáo của người Hán trở nên thịnh hành và phát triển.    

     Cô tìm về cội nguồn thông qua di sản Phật Giáo. Cô đã quy y từ bé tại chùa Dajia Mazu, chùa Dajia Mazu được xây dựng vào năm 1770. Các sư trụ trì các chùa nổi tiếng khác như  chùa  Foguanshan với kiến trúc độc đáo. Chùa Nankunshen, lịch sử phát triển và tồn tại hơn 300 năm là một trong những ngôi chùa linh thiêng nhất Đài Loan. Đều cùng tu tập tại Học viện Phật giáo Theravada cùng thầy Thông Huyền.

     Cả ba rời hậu liêu, chậm rãi bước quanh gốc bồ đề. Cô Giang tay lần tràng hạt. Thầy Thông Huyền nhìn lá rụng dưới chân, thong thả đọc bài kệ của thiền sư Vô Ngôn Thông truyền cho đệ tử là Cảm Thành thiền sư, trước khi ngài viên tịch:

“Một đóa hoa năm cánh 
hạt giống truyền nhau bất tuyệt 
những lời mật ngữ, những đạo bùa pháp 
và trăm ngàn thứ rắc rối khác 
đều gọi là "tông chỉ của tâm" 
đều gọi là "bản tính thanh tịnh" 
Thực ra Tây thiên là đâu? 
Tây thiên chính là đất này! 
Mặt trời, mặt trăng chính là 
mặt trời, mặt trăng hôm nay 
núi sông xưa cũng chính là núi sông này 
Hễ chấp vào, thì liền bị kẹt 
và vu oan cho cả Phật cả Tổ. 
Sai một ly, đi một dặm. 
Ngươi nên quan sát vấn đề cho kỹ lưỡng. 
Cẩn thận đừng nên đánh lạc đường giới hậu lai. 
Đừng hỏi ta nữa. 
Ta vốn không nói gì đâu”

     Cô Giang nhìn ông Ngạn, dẫn tiếp lời của Lão sư Shunryu Suzuki (Linh Mộc Tuấn Long, 1905-1971):

 "Khi tôi chưa học thiền thì tôi thấy sông là sông, núi là núi. Khi tôi học thiền thì tôi thấy sông không phải là sông, núi không phải là núi. Bây giờ tôi học thiền rồi thì tôi lại thấy sống là sông, núi là núi"

     Ông Ngạn không biết mình tỉnh hay mê. Ông đã lạc vào thế giới an bần lạc đạo thanh thoát, không như thế giới ta bà ông đang sống. Đã biết đời là cõi tạm, vô thường, sao vẫn bon chen, gây nhiều tục luỵ.

     Ông quay vào chánh điện, lòng chợt ngộ từ bi, thắp nhang đảnh lễ. Hương trầm thoang thoảng, khói hương quyện thấp thoáng bóng Như Lai đang hiền từ nhìn ông, mỉm cười độ lượng.