ĐÔI DÒNG

     Lão Lan trầm ngâm, ý tưởng thánh thiện phớt qua đầu lão chợt tan biến, trong lão nẩy lên sự so sánh lợi hại. Tánh cẩn thận của lão lâu nay vẫn vậy mà, không có cái kiểu tình cho không biếu không. 

     Ngày xưa, tình yêu đầu đời của lão thơ mộng như trăng, trắng tinh và mặn mà như hạt muối Cà Ná quê hương lão. Vậy mà lão đành đoạn xa lìa để sang bến khác: Vợ lão bây giờ. Cô Dung con một, nhà giàu. Căn lầu ba tầng mặt phố, ngon lành hơn mái tole vách ván ở làng chài cuối dòng sông Cà Ty.

     Không biết ai đã thêm “Thủ” đệm vào tên lão: Lan Thủ. Thủ thế đã đành, thủ đây là dành cái lợi cho riêng mình, ai có gì đẹp lão cũng xin, gọi là kỷ niệm.
Lão Bùi ngược lại. Có khi lão vỗ tay, hoan hô ai đó nói thay nỗi lòng của lão. Lão chỉ thầm thì nói sau lưng bọn chó má giết người, lão cũng biết căm hận lũ bạo tàn nhưng không bao giở nhìn thẳng mặt người đối diện, trao lời tâm tình hay tri ân.

    Để tỏ lòng thù ghét, lão vẽ lên cát những cái tên, nguệch ngoạc khuôn mặt không ra hình nguời, mặt ngẩng lên trời cất giọng cười khoái trá, rồi vạch cu ra đái xoá nhoà tác phẩm của lão.

……….
     “Nếu liệt kê từ nhỏ đến giờ, mình cũng có mấy trăm người bạn ấy chớ! Đồng môn, đồng nghiệp, xã hội, văn chương thơ phú, hàng xóm láng giềng… Thời nào cũng có bạn tâm giao, nối khố. Vậy mà mỗi thời mỗi khác ông ạ, ai không biết chuyện Lưu Bình – Dương Lễ, Bá Nha – Tử Kỳ. Lại có chuyện Thạch Sanh – Lý Thông, Tôn Tẩn – Bàng Quyên…”. Lão Bùi than thở.

     “Nhưng thời nay Thạch Sanh thì ít, Lý thông thì nhiều!”. Lão Lan nhắp chén trà ướp hương lài, nghe mùi lạ hoắc, chậm rãi góp lời.

     Hai ông biết nhau hơn năm mươi năm, thời tiểu học. Cùng một làng quê vùng bán sơn địa miền trung, chó ăn đá gà ăn muối. Mỗi cây mỗi hoa mỗi nhà mỗi cảnh, hai ông rẽ ngang rồi lạc mất nhau, mới gặp lại chục năm trở lại đây.
Với bạn chung chung, chỉ biết trên đời bạn hiện hữu như cái nhà, bổn xứ, con mắt, cái tay. “Tri nhân tri diện bất tri tâm”.
     Hai ông giao kết khi tâm sự, không bao giờ đề cập và tranh luận đến chính trị, tôn giáo, thẩm mỹ. Đời nhiều ngã rẽ, khó đồng quy. Tuổi già khó kết bạn, có lẽ do tư tưởng bảo thủ. Tâm niệm buông bỏ nhưng cố chấp, khác với thời trẻ trung dễ quên, dễ tha thứ.

     Lão Bùi ngước nhìn lão Lan:“Tui với ông như Đặng Trần Thường và Ngô Thì Nhậm. Ngày ông mang ba lô về tiếp thu, tui lại sống trong vô vọng...”.

………
     Lão Lan lùa hết tiền vào giữa chiếu bạc, hô to:“tắp-pi”. Lão ngồi rung đùi quan sát những khuôn mặt đối thủ. Ông Giang chống cằm nhìn lão Bùi lẩm bẩm:“- Đè con cẩu cũng làm phách”. Nhưng trong lòng lại nghĩ:“Lão này mưu mô đầy mình, không chừng như trận Xích Bích giữa liên quân Tôn – Ngô và Tào Tháo, cháy túi không kịp ngáp!”.
     Mặt lão Lan lạnh tanh, hai ngón tay kẹp điếu thuốc run run, bật lửa trên tay, nhưng không vội đốt. 

     Canh bạc “xì tẩy”, lộ tẩy tiêu đời. Phải nhuần nhuyễn tam thập lục kế, phải tố. Tố phải ra tiền, tiền đi có khi không về. 

     Lão Bùi nhìn lại cọc tiền, móng ngón tay cái vàng khè bật lên thả xuống cọc tiền còm cỏi nhất trong bốn người, quay sang ông Giang:”- Không vô thì úp bài”. Ông Giang nóng máu nhưng bài ông không “sáng”, con đầm Rô chênh hênh trên mặt đĩa, lão Mỹ thủ một, còn hai con ở tì, ông đang mua “suốt”. Nhưng ông kết con cẩu đáy của lão Lan, mặt bài của lão Lan láng tưng, nhưng khoác veston mặc quần đùi, chẳng qua lão liều. Ông không ngại bài lão Bùi, chỉ còn mấy đồng bạc lẽ. Ông ngán lão Mỹ, nãy giờ im thin thít. 

     Nhìn đống tiền ù ụ của lão Lan gom được từ mồ hôi và nước mắt, thậm chí cả máu của lão Bùi. Lão Giang tin chắc sẽ về tay mình. Đột nhiên ông Mỹ nhìn ông Giang nháy mắt. Cái nháy chớp giật, rồi lặng lẽ xếp bài.
Lão Bùi úp bài theo, ngâm nga:“Cờ đương dở cuộc không còn nước/ Bạc chửa thâu canh đã chạy làng…”(Tự trào – Nguyễn Khuyến).

     Giang hồ “song kiếm hợp bích”. Hai ông Giang – Mỹ như gắn chặt keo sơn, quơ sạch bách.

………..
     Tượng Trần Hưng Đạo uy nghi, đã ba lần đánh tan quân Nguyên - Mông trong thế kỷ 13 (1258-1288).
Lời Hịch tướng sĩ của Hưng Đạo đại vương rền vang trong gió:
“… Huống chi, ta cùng các ngươi sinh ra phải thời loạn lạc, lớn lên gặp buổi gian nan. Lén nhìn sứ ngụy đi lại nghênh ngang ngoài đường, uốn tấc lưỡi cú diều mà lăng nhục triều đình, đem tấm thân dê chó mà khinh rẻ tổ phụ. Ỷ mệnh Hốt Tất Liệt mà đòi ngọc lụa để phụng sự lòng tham khôn cùng, khoác hiệu Vân Nam Vương mà hạch bạc vàng, để vét kiệt của kho có hạn. Thật khác nào đem thịt ném cho hổ đói, tránh sao khỏi tai họa về sau…”

     
     Sông Cà Ty là hợp lưu của sông Ta Da và sông Móng, lững lờ chảy qua thành phố Phan Thiết thân thương, rồi đổ ra cửa biển Cồn Chà. Con sông lạ lùng, đôi khi mặn lợ đôi dòng.